Introductie
In een ander artikel heb ik je al een keer verteld dat alle Italiaanse woorden een geslacht hebben en dat de uitgang (laatste letter(s)) van de woorden je de informatie over dat geslacht geven. Ook heb je daarin geleerd dat de uitgangen veranderen in het meervoud. Toch zijn er uitzonderingen op deze regels, deze uitzonderingen noemen we onregelmatige woorden (nomi irregolari). En daar gaan we deze les dieper op in.
Uitzonderingen in het getal
Sommige woorden veranderen in het Italiaans niet in het meervoud of veranderen op een andere manier dan de regelmatige zelfstandige naamwoorden. Deze zou je uit het hoofd kunnen leren, maar gelukkig is er wel een beetje een regelmaat in te vinden. In deze paragraaf wordt ingegaan op bekende uitzonderingen in het getal (enkelvoud-meervoud), die dus niet veranderen:
Zelfstandige naamwoorden die eindigen met een accent. Bijvoorbeeld: l’età, il paté, il tè, l’università
Woorden die in het enkelvoud eindigen op een –i.
Je herkent deze woorden dus in enkelvoud, want in het meervoud zou je in de war kunnen raken met het mannelijk meervoud. Bijvoorbeeld: la tesi, l’ipotesi, il crisi
Afgekorte woorden.
Dit zijn woorden die vaak afgekort gebruikt worden, maar afkomstig zijn van een langer woord. Wanneer je het ‘lange’ woord gebruikt, vervoegen ze wel volgens de regelmatige woorden.
Bijvoorbeeld: La bici(cletta), il cinema(tografo), lo stereo(fonico)
Leenwoorden
Woorden die afkomstig zijn uit een andere taal. Het is handig om te onthouden dat deze woorden vaak mannelijk zijn (uitzonderingen leert men uit het hoofd).
Bijvoorbeeld: il software, il bar, la performance.
Woorden die eindigen op een medeklinker.
Vaak zijn dit ook leenwoorden, vaak zijn deze woorden dan ook mannelijk.
Bijvoorbeeld: l’autobus, il computer, lo sport
Er zijn ook onregelmatige woorden die wel veranderen, maar niet volgens het rijtje! Als we even teruggaan: heb je in eerdere les kunnen leren dat alle mannelijke woorden in het enkelvoud de uitgang –o en in het meervoud –i krijgen en vrouwelijke woorden in het enkelvoud –a en meervoud –e hebben. En daarnaast had je nog de woorden die eindigden op –e en in het meervoud –i (zowel mannelijke als vrouwelijke woorden). Welnu, de volgende woorden vormen hierop een uitzondering:
Mannelijke woorden die in het enkelvoud eindigen op een –a.
Deze woorden moeten gewoon geleerd worden. In het meervoud zijn het ‘normale’ zelfstandige naamwoorden, maar in het enkelvoud wijken ze af.
Bijvoorbeeld: Il programma, il problema
Lichaamsdelen
Italiaanse woorden die staan voor delen van het lichaam én eindigen op een –o (mannelijk zijn), veranderen in het meervoud in vrouwelijke woorden (-a). Zowel de eindletter als het lidwoord verandert(!).
Bijvoorbeeld: il dito, il labbro
Uomo, Uovo e Mano
Het Italiaanse woord voor man: ‘Uomo’, heeft een onregelmatig meervoud: Uomini. Dit moet je uit het hoofd leren. En ook het Italiaanse woord voor ei: ‘Uovo’ heeft een onregelmatig meervoud: le uova. Het wordt dus een vrouwelijk woord met een –a als uitgang. Verder heb je nog ‘Mano’, wat hand betekent. Dit is een vrouwelijk woord (lidwoorden zijn la, le), maar heeft een mannelijke uitgang. Dit is dus weer een uitzondering op een uitzondering, het is immers een lichaamsdeel.
Woorden die eindigen op -cia & -gia
En alsof het allemaal nog niet genoeg is, heb je ook nog bijzonderheden met woorden die eindigen op -cia en -gia, zoals la spiaggia (strand), la camicia (het overhemd). Deze woorden zijn en altijd vrouwelijk (want ze eindigen op een –a) en blijven dat ook bij het vervoegen naar het meervoud. Men moet bij deze woorden alleen goed opletten of er voor de –cia of –gia een klinker aanwezig is, zoals bij camicia, of niet (spiaggia).
Wanneer er geen klinker aanwezig is, valt de –i- van –cia of –gia weg in het meervoud en anders blijft deze staan.
