Introductie
In dit artikel gaan we het hebben over de Italiaanse voorzetsels. Door sommigen wordt dit grammaticale onderwerp gezien als een van de lastigste. Hoe bepaal je wanneer je welk voorzetsel gebruikt? En waarom veranderen bepaalde voorzetsels? Om je een beetje op weg te helpen, behandel ik hier de belangrijkste voorzetsels en geef ik je wat uitleg over het gebruik.
Voorzetsels
Om goede en mooie zinnen te kunnen maken, heb je voorzetsels nodig. Misschien heb je vroeger op de lagere school geleerd dat alles wat je voor of achter '... de kooi ...' of '... het feest...' kunt plakken een voorzetsel is.
Voorzetsels drukken de relatie uit tussen de woordgroep waar het voorzetsel deel van uitmaakt en andere elementen in de zin. Deze woordgroep bestaat bijna altijd naast het voorzetsel ook uit een zelfstandig naamwoord (huis, vrouw, wij, Erik etc.). Dit klinkt allemaal nog een beetje vaag en abstract, maar dat wordt hopelijk met wat voorbeelden duidelijk.
Dat er vaak een zelfstandig naamwoord bij een voorzetsel hoort, is wel belangrijk om te weten. In het Italiaans kan er met de combinatie van een voorzetsel en zelfstandig naamwoord namelijk iets bijzonders gebeuren. Het voorzetsel kan namelijk congrueren met het lidwoord van het zelfstandig naamwoord. Dit kan alleen met de voorzetsels die aangegeven zijn in het blauw in de tabel hieronder.
Bijvoorbeeld:
Het boek van de jongen is kapot.
il libro del bambino (di il bambino) è provato.
Ik ben geboren in 1995
sono nato nel (in il) 1995*
*jaartallen hebben in dit soort situaties een lidwoord.
Hiernaast zie je dus het schema met de belangrijkste voorzetsels, hieronder het schema met de samentrekkingen tussen lidwoord en voorzetsel.
Wat voorzetsels zo verschrikkelijk lastig maakt, is dat het gebruik zeer onregelmatig is. Je kunt voor veel voorzetsels niet één gebruik geven. Wanneer je bijvoorbeeld ergens heen gaat, hangt het in het Italiaans af waar dat precies is.
Vado ... (ik ga)
-
al supermercato (naar de supermarkt)
-
dal uomo (naar de man)
-
in Francia (naar Frankrijk)
Wij vertalen driemaal 'naar', terwijl de Italianen driemaal een ander voorzetsel gebruiken.
Bij Falo vind je verschillende artikelen over het gebruik van enkele belangrijke voorzetsels. Probeer deze informatie tot je te nemen en verder is het vooral een kwestie van veel doen en lezen. Dan ontwikkel je vanzelf een gevoel, waarmee je de voorzetsels in de meeste gevallen goed gebruikt!
Voorzetsels 'Da'
Zoals je hierboven hebt kunnen zien, heeft 'da' heel veel verschillende betekenissen. Hij wordt dan ook gebruikt in veel situaties, waarvan ik de belangrijkste hier uit zal leggen.
-
Wanneer van .. tot in het Nederlands gebruikt (zowel in tijd als met plaatsen) gebruik je voor 'van': da.
Vado con il treno da Napoli a Roma
-
Wanneer je aan wilt geven naar wie je toegaat of waar je bent (bij). Het betreft hier dus altijd personen!
Vado dal dentista
Sono dal dentista
-
Wanneer je wilt aangeven wanneer je ergens mee begonnen bent (en het nog steeds doet).
Studia Italiano da 19 anni
-
Wanneer je iets van waarde wilt uitdrukken
Ho comprato i pantaloni da 80 euro
-
Bij passieve zinnen geeft da aan door wie de handeling wordt uitgevoerd.
Questo parco è visitato da molti turisti -
Voorzetsels 'A'
Net als da is ook het voorzetsel a voor veel Nederlandstalige een struikelblok in het gebruik. Vandaar dat ik hieronder weer de meest gebruikte vormen zal uitleggen.
-
Wanneer je van...tot in het Nederlands gebruikt (zowel in tijd als met plaatsen), gebruik je voor 'tot': a
Vado con il treno da Napoli a Roma
-
Wanneer je ergens naartoe gaat of bent, maar het geen persoon betreft.
Vado al supermercato
Sono al supermercato
-
Wanneer je aan wilt geven aan wie/voor wie de actie gericht is. Denk aan het meewerkend voorwerp (les 8).
-
Ho regalato un regalo a Marco
-
Om een afstand aan te geven. Wij gebruiken daar soms 'op' voor.
Abito a 100m dal parco
Meer voorzetsels
Zo nu en dan schrijf ik een artikeltje over een Italiaans onderwerp. Er zijn in de afgelopen jaren ook al artikelen geschreven over de voorzetsels. Kijk bijvoorbeeld eens op de volgende pagina's:
