In het midden van de regio Piëmont vind je de hoofdstad Turijn (Torino). De stad is de afgelopen eeuw groot geworden door de autofabrikant FIAT, maar is veel meer dan een industriestad die draait op één bedrijf. Turijn is elegant. De 18 kilometers aan arcades, de vele gebouwen uit de 18e eeuw en de Mole Antonelliana maken het tot een van de steden die iedereen gezien moet hebben.
Olaf van Maaren • Laatste update: 24 Jun 2024
Laten we beginnen met de geschiedenis van Turijn, zodat je wat basiskennis van de stad hebt. Turijn is gesticht door de Romeinen rond 28 v. Chr.. Het werd toen Castra Taurinorum genoemd, maar los van Porta Paletina en het strakke stratenplan in het oude centrum zijn er niet zoveel overblijfselen van de Romeinen te vinden als in andere Italiaanse steden.
Turijn is pas echt gaan groeien sinds de komst van de familie van Savoye. In 1563 maakte Emanuel Filibert van Savoye van Turijn de hoofdstad van zijn rijk, dat destijds al flink groot was. De familie heeft in de tijd dat ze regeerden vele prachtige paleizen en kastelen laten bouwen in en om de stad. Veel daarvan zijn vandaag de dag te bezoeken. ​
Ook was de stad belangrijk bij de eenwording van Italië (risorgimento). Vittorio Emanuele II werd de eerste koning van het verenigd Italië. Hij was een Savoye en besloot Turijn tot hoofdstad van het land te benoemen en intrek te nemen in het paleis van de stad. In 1865 veranderde dat toen Rome bij het land werd gevoegd en tot hoofdstad werd gemaakt.
Vorsten als de Savoye zijn al even niet meer de baas in de stad, maar de familie Agnelli drukt nog wel altijd een grote stempel op Turijn en haar omgeving. Ze worden vergeleken met De' Medici uit Florence en het huis van Savoye. Toen in 1899 F.I.A.T (Fabbrica Italiana Automobili Torino) werd opgericht was Giovanni Agnelli de mede-oprichter om vervolgens in 1907 alle rechten over te nemen en als enige aan het hoofd te staan van het bedrijf. Hij bleek een zeer goede ondernemer en loodste het bedrijf in de oorlogsjaren naar een van de grootste bedrijven van Italië met duizenden werknemers. In de jaren daarna breidde de familie haar macht uit binnen en buiten de autoindustrie. Zo kregen ze de macht over onder andere Ferrari, Lancia en Masserati, maar ook over de krant La Stampa en over de Italiaanse voetbalreus Juventus. De handelingen van de familie is dus overal in Turijn te voelen!
Turijn is een grote stad en uitstekend geschikt voor een citytrip. Je kunt de absolute hoogtepunten bezoeken in een weekend (denk aan de Mole, Palazzo Madame/Reale en het Egyptisch museum), maar ik heb zelf ook met gemak een goede week kunnen vullen in deze stad. Dan kun je bijvoorbeeld een bezoek brengen aan de Lingotto, het Lavazza Museum en een van de paleizen/kastelen van de Savoye rondom Turijn.
De meeste historische bezienswaardigheden van Turijn vind je op en rondom het Piazza Castello. Vanaf hier loop je zo de bekende (winkel)straten Via Po en de autoluwe Via Roma in.
Midden op dit vierkante plein staat het Palazzo Madame. Aan de voorkant lijkt het een barok paleis, terwijl je van de zij- en achterkant kunt zien waarom het Piazza Castello vernoemd is naar dit gebouw. Het was de bedoeling van Maria Giovanna Battista di Savoia (heb je de familie weer ;)), die bekend stond als Madama Reale, om het gehele kasteel uit de 14e eeuw te voorzien van een barokke façade. Het is uiteindelijk alleen bij de voorkant gebleven. Tegenwoordig kun je het kasteel ook bezoeken en vind je er een museum met veel verschillende kunstwerken (veel porselein).
Palazzo Madame vanaf boven
Wil je weten hoe de Savoye familie leefde? Dan moet je een bezoek brengen aan het Palazzo Reale dat ook gelegen is aan het Piazza Castello. In het Palazzo Reale zijn de verschillende kamers namelijk nog ingericht, zoals ze ook ingericht zouden zijn in de hoogtijdagen van de koninklijke familie. Ook vind je in dit museum een bijzondere wapencollectie en is gallerie met de kunstcollectie van de familie. Het palazzo is (niet geheel toevallig) gelegen naast de kathedraal van de stad. Vanuit het Palazzo Reale kun je de bijzondere koepel bekijken.
In de kathedraal van de stad, gebouwd in de 15e eeuw, wordt ook een bijzondere lijkwade bewaard. Het zou volgens de katholieke kerk de lijkwade zijn geweest waarin Jezus werd gewikkeld na zijn kruisiging en in werd begraven. Het is een linnen doek waarop vaag het beeld van een man te zien is met verwondingen. Volgens diverse onderzoeken stamt dit doek uit de middeleeuwen, maar zou het wel dergelijk gebruikt kunnen zijn na kruisigingen. Het is dus nietttemin een bijzonder object. Het origineel wordt goed bewaard en is normaal gesproken niet zichtbaar. In een speciale kapel in de kathedraal, vind je wel een kopie.
Wie één monument uit Turijn moet opnoemen, noemt zeer waarschijnlijk de Mole Antonelliana - al dan niet met de goede naam. Niet heel gek, want het steekt met haar 167 meter ver boven de stad uit. Het was ooit zelfs het hoogste gebouw ter wereld. Saillant detail: het gebouw werd voltooid op het moment dat de bouw van de eifeltoren op het punt van beginnen stond.
Wat niet veel mensen weten is dat het gebouw uit 1889 bedoeld was als synagoge voor de Joodse gemeenschap. Uiteindelijk werd het vooral een monument ter ere van Vittorio Emanuel II en huisvest er nu het nationaal filmmuseum.
​
​Iets wat buiten de stad vind je de Basilica di Superga. De basiliek is gebouwd tussen 1717 en 1731 gebouwd in opdracht van Victor Amadeo II ter ere van de bevrijding van Turijn. De stad was namelijk enkele tijd in handen van de Spanjaarden en Fransen.
De Basilica di Superga ligt op een heuvel en geeft je een werkelijk prachtig uitzicht over de stad en de Alpen. Maar ook de kerk zelf is schitterend! De koepel van de kerk kan worden beklommen via een trap die leidt naar een balkon met een prachtig panorama, dat door Rousseau werd omschreven als ‘het mooiste uitzicht dat het menselijk oog kan waarnemen'.
Daarnaast is het ook een mausoleum voor de familie van Savoye. Sinds de bouw zijn hier verschillende belangrijke familieleden bijgezet.
Om de basiliek te bereiken kun je vanaf Piazza Modena een klein pittoresk treintje naar boven nemen om de drukke weg naar boven te omzeilen.
Wie de Via Milano naar het noorden loopt, komt vanzelf op het Piazza della Reppublica uit. Hier vind je iedere dag de grootste openlucht markt van Europa: Porta Palazzo. Een groot deel is op het plein buiten, maar je hebt ook vaste gebouwen waar winkeliers hun spullen verkopen. Al sinds 1837 kunnen de inwoners van Turijn hier voor van alles terecht: Van vlees, vis en groentes tot de grootste prullaria. Sinds 2019 vind je hier ook de Mercato Centrale (die je ook vindt in o.a. Florence en Rome). Dit is een grote foodhal, waar je eten kunt afhalen in een van de tentjes. Naast de Italiaanse klassiekers, vind je hier ook wat meer experimenteel voedsel.
​
Zoals je bij de geschiedenis van Turijn wel hebt kunnen lezen, was de familie Savoye de machtigste die Turijn en omstreken ooit gekend heeft. Door deze familie was het zelfs even hoofdstad van Italië. De tijden van Savoye zijn inmiddels vervlogen, maar ze hebben wel een prachtige erfenis achtergelaten: kastelen, paleizen en jachtsloten van de familie vind je in heel Turijn en daar buiten. De vijf bekendste residenties heb ik voor je op een rijtje gezet in een apart artikel.
Dan nog even terugkomend op F.I.A.T., want het bedrijf en de stad zijn onomstotelijk met elkaar verbonden. Iets buiten het oude centrum kun je een bezoek brengen aan de Lingotto - de oude fabriek van het bedrijf.
​Het complex is ontworpen door architect Matté Trucco en stamt uit 1922 - toen de grootste autofabriek ter wereld! Het werd grondig verbouwd na de sluting van 1982 en vandaag de dag kun je er winkelen, films kijken, eten, wandelen en slapen in een hotel. En als hoogtepunt - letterlijk- kun je op het dak van de fabriek een kijkje nemen op het vroegere testcircuit van Fiat.
Falo's Italiaanse School is affiliate partner van Booking.com. Op hun website hebben zij hotels, B&B's of andere accommodaties beschikbaar voor in en rondom Turijn.
Ontdek meer steden en dorpen in de omgeving van Turijn. De afstand is hemelsbreed gemeten. Of vind meer informatie over de regio Piëmont .